Finger tip unit, afgekort FTU wordt ook wel vingertopeenheid genoemd. FTU is een handige meetmethode om de hoeveelheid medicinale crème of zalf te bepalen per lichaamsdeel. Door te smeren volgens FTU (finger tip unit) smeer je nooit te weinig, maar ook niet te veel. Zo kunnen mogelijke bijwerkingen worden beperkt of voorkomen. Onder medicinale crèmes en zalven vallen grotendeels producten met corticosteroïden, ook wel hormooncrèmes of hormoonzalven genoemd. Bij smeren volgens FTU (finger tip unit) gaat het om de hoeveelheid crème of zalf afgemeten op de top van de wijsvinger. De medicinale crème of zalf wordt afgemeten door de gehele lengte van het eindkootje, je vingertop te vullen met een ‘streepje’ crème of zalf. Afhankelijk van de leeftijd en het lichaamsdeel vertelt een FTU-schema hoeveel er gesmeerd moet worden.

Waarom smeren volgens FTU?

Zoals hierboven al reeds vermeld, wordt smeren volgens FTU toegepast om de hoeveelheid van wat er gesmeerd moet worden met medicinale crèmes of zalven te bepalen. Het is een meetmethode die bedoeld is om te voorkomen dat er onnodig veel product wordt aangebracht, of juist te weinig. Het is handig als hulpmiddel bij het smeren en zorgt ervoor dat het middel zijn werk kan doen om klachten te verminderen.

Hoeveel moet je smeren?

1 FTU staat gelijk aan ongeveer 0,5 gram. Met de tube wordt er een streepje gelegd op het bovenste wijsvingerkootje van een volwassene. De precieze hoeveelheid kan wat afwijken in verband met de grootte van de handen. Bij een vrouw zou het vaak gaan om 0,4 gram en bij een man 0,5 gram. 1 FTU is voldoende voor het insmeren van beide kanten van een volwassen hand. Per lichaamsdeel is er per leeftijdscategorie een andere hoeveelheid nodig. Daarom is er een schema ontwikkeld waarin weergegeven wordt hoeveel er gesmeerd moet worden. Zo is bij een kindje van 3 tot 12 maanden oud 1 FTU voldoende voor het gezicht en de nek. Bij een volwassen persoon is er 2,5 FTU nodig voor hetzelfde gebied (Bron: NVDV).

Voor de indifferente middelen, ook wel basiscrèmes- of zalven genoemd, kan ook het FTU-schema worden aangehouden. Met indifferent middel is het raadzaam om méér dan volgens FTU te smeren, meermaals per dag. Indifferente middelen bevatten geen actieve (medicinale) stoffen. Indifferente middelen ondersteunen de medicinale behandeling door de huid te beschermen en verzachten. Het gebruik van medicinale crèmes of zalven (corticosteroïden) smeer je volgens FTU maar het gebruik bouw je af volgens een afbouwschema. Lees hier meer over in de blog over ‘afbouwschema’. Raadpleeg uw behandeld arts uw medicinale behandeling af te bouwen volgens de voorgeschreven manier. Het gebruik van een indifferent middel blijft de basis van de onderhoudsbehandeling, ongeacht of de huidaandoening een opvlamming heeft of rustig is.

Indifferente middelen worden veelal voorgeschreven in 100 gram tubes. Één tube is vaak niet voldoende, maak dan kennis met de grote verpakkingen in een pot of vraag om meerdere losse tubes van 100 gram. Doormiddel van een spatel is een potverpakking gemakkelijk te gebruiken. Met voldoende tubes of een pot kan er rijkelijke gesmeerd blijven worden. Uw behandeld arts of specialist (dermatoloog) kan u bij deze keuzes adviseren.

Bij het gebruik van medicinale crèmes of zalven met corticosteroïden wordt er bij verbetering van de huidklachten een afbouwschema ingezet. Een afbouwschema is een stappenplan om het gebruik van corticosteroïden, bij verbetering van de huidklachten, af te bouwen. Het afbouwschema toont een overzicht van (circa) 7 weken waarin het corticosteroïd wordt afgebouwd. Het volgen van een afbouwschema is enkel van toepassing als de huidklachten weg zijn. Bouw het gebruik van een corticosteroïd niet af als de klachten nog aanwezig zijn, soms blijft een onderhoudsbehandeling met corticosteroïden nodig. Het gebruik van een afbouwschema zorgt ervoor dat er niet onnodig lang wordt door gesmeerd, ter voorkoming van bijwerkingen.

Het afbouwschema van Fagron is opgesteld a.d.h.v. de richtlijn over lokaal corticosteroïden gebruik van de NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap). Uw arts of specialist kan een afwijkend afbouwschema hanteren. Blijf altijd het afbouwschema volgen welke u is toelicht.

Wat zijn lokale corticosteroïden precies?

Lokale corticosteroïden (voor de huid); waarover in het afbouwschema naar wordt verwezen noemt men ook wel een hormoonzalf of hormooncrème. Corticosteroïden remmen de ontstekingsreactie van de huid (eczeem) en draagt bij aan de vermindering van jeuk, zwelling en schilfering.

Corticosteroïden & indifferente middelen

Indifferente middelen (basiscrèmes- en zalven) beschermen de huid en versterken de barrièrefunctie. Op alle dagen van de week (ook als het corticosteroïd niet wordt gebruikt) is het belangrijk om minimaal 1x per dag een indifferent middel te smeren, het liefst vaker. Indifferente middelen kunnen de medicinale behandeling met corticosteroïden niet vervangen, maar wel ondersteunen.

Verschillend per persoon

Een afbouwschema voor corticosteroïden kan per persoon, per ernst van de huidaandoening en per klasse van het voorgeschreven corticosteroïd verschillend zijn. Samen met de behandelend arts wordt er gekeken welk afbouwschema van toepassing is. Bouw het gebruik met het corticosteroïd af zoals u is toegelicht. Het is belangrijk om niet te stoppen zodra de huidklachten verbeteren, blijf het afbouwschema volgen tot dat deze is afgerond. De kans dat de klacht terugkomt na vroegtijdig stoppen is erg groot.

Het afbouwschema van Fagron is opgesteld a.d.h.v. de richtlijn over lokaal corticosteroïden gebruik van de NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap). Uw arts of specialist kan een afwijkend afbouwschema hanteren. Blijf altijd het afbouwschema volgen welke u is toegelicht.

Het gebruik van een afbouwschema

Smeer lokale corticosteroïden altijd volgens de FTU-methode en bouw af volgens een afbouwschema. Finger tip unit, afgekort FTU wordt ook wel vingertopeenheid genoemd. FTU is een handige meetmethode om de hoeveelheid medicinale crème of zalf (corticosteroïd) te bepalen per lichaamsdeel. Door te smeren volgens FTU (finger tip unit) smeer je nooit te weinig, maar ook niet te veel. Zo kunnen mogelijke bijwerkingen worden beperkt of voorkomen. Lees meer over smeren volgens FTU.

Wanneer de huidklacht verergert gedurende het gebruik of na correct afbouwen: ‘Als het eczeem tijdens het afbouwen toch weer opvlamt, dan gaat u een paar stappen omhoog in het schema of zo nodig terug naar week 1’ (Bron: NVDV).

Blijven de klachten aanwezig, ongeacht afbouwen, neem dan contact op met uw behandelend arts.

Het gebruik van indifferente middelen blijft altijd van toepassing, ook tijdens en na het afbouwen van corticosteroïden.